YEVTUŞENKO

Hani bazen öğretmenlerin verdiği, filanca köyde kurulacak kütüphane için bağış ilanları olur ya, dedi amcam. “Çoğu insan elinden çıkarmak istediği kitapları yollar. Oysa bağış, canına dokunanı vermektir, senin için değerli olanı.” O hep öyle yapmış, en sevdiği kitapları yollamış, vermiş, dağıtmış. Öylece de yeniden okumak, sayfalarında dolanmak istediği kitapları çok aradığı olmuş, bazen yenisini almış bazen de hafızasında kalanla yetinmiş, artık elinin altında olmayanı içinde büyütmüş. Bunlardan biri de Yevtuşenko’nun Yaban Yemişleri imiş.

“Kaç zamandır aklımdaydı. Ah, olsa da bir kez daha okusam deyip duruyordum.” Derken yazlık sitelerinin ıskartaya çıkmış kitaplardan oluşma kitaplığında karşılaşınca dünyalar onun olmuş.

“Çevirmenini de (Mehmet Özgül) yedek subaylığım zamanından tanıyorum, kendi halinde, utangaç bir çocuktu. Dil Tarih’te aynı zamanlarda okumuşuz, o Rus dili ve edebiyatından. Çok güçlü bir bölümdü o zamanlar, sınıflarda bir avuç öğrenci, müthiş öğretmenler; iyi çevirmenler çıktı. Aslından ve harika çevirmiş!”

Kitabın cildi dağılmış, sayfaları sapsarı, mürekkebi solmuş. “Bir de şu puntolar! Tamam, anlıyorum, maliyet sorunu ama yaşlıları hiç düşünmüyorlar, okurken öyle zorlanıyorum ki..” Gerçekten de sıcağa karşı bambu perdelerin indirildiği odanın loşluğunda kendini zorlamaktan gözlerinin altında siyah halkalar belirmişti. Ama olsun!

“Kendimi alamıyorum. Öyle bir içine çekiyor. Sibirya’yı bir anlatışı var, insanın her şeyi bırakıp yolunu tutası geliyor!”

Yevtuşenko’yu bilmiyordum, varlığından amcamla haberim oldu.

“Aslında şairdir. Babi yar şiiri bir zamanlar dilden dile dolaşırdı.”

İnternet’te bulup açtım, verdim. Yazanı kendisiymiş gibi Ülkü Tamer çevirisini içinden taşarak okudu.

“Ülkü Tamer’i şair olarak pek tutmam ama bunu iyi yapmış.”

*

Bizim, oyuncak şımarığı çocuklar tüketiciliğindeki şıpsevdi dikkatimize karşılık amcam okuduğunu lif lif, hücre hücre, dokusuna inip duyusal bir fotosentezle özüne katarak okuyor. Şu cümlenin kıvraklığına bak diye nakşolan birini uzatıyor. İlk okuyuşta anlamadığını bırakıp geçmiyor. Şuna bir de sen baksana, diye, sulara kapılmış bir değirmenin, içinden çıkabilmek için işin mekaniğini bilmeyi gerektiren tasvirini gösterdi. Dişliler, halatlar, çarklara dolanıp tez elden pes ettim.

Uzun zamandır eskisi gibi okuyamadığını, yorulduğunu söylüyordu ama elinde bir lütuf gibi tuttuğu perişan ciltli Yaban Yemişleri ve ondan önce Macar yazar Mor Jokai’nin internetten ısmarlamamı (büyük bir işmiş gibi) rica ettiği Altın Adam’ı ile bir kez daha aşka gelmiş, kısa sürede yüzlerce sayfa okumuş.

Bundan da mıydı, birikmiş yorgunluktan mı, halsizdi bu sefer. İki günde bir verilen bahçe suyundan çiçeklere, çimen yerine suladığı yeşil otlara, sadece kendi bahçelerinde değil, komşularınkilere de olabildiğince verebilmek için borulardan ses gelir gelmez seğirttiği bahçenin gözünde büyüdüğünü gördüm. “Belki sadece şu köşedeki çiçeklere tutarım.”

Ölümle hep olduğu gibi dalga geçiyor. Ama yaşamak ağırlaşıp heyecanlar bir bir çekildikçe ölüm fikrinin hissi acaba neye dönüşüyor? Korku sanki değil, pazarlık da öyle. Aşina ama asıl şimdi tanışılacak bir şey mi?

“Bodrum’a her minibüsle inişimde Halikarnas Balıkçısı’nı hatırlarım; iki jandarma arasında Güvercinlik’ten yolu izi olmayan sürgün yerine bütün bir gün sürmüş yürüyüşünü.”

Halikarnas Balıkçısı aklına sık geliyor.

“Hastalanmış, hastaneye kaldırmışlar. 80’ini geçmiş, ah ben ölecek adam mıyım diyormuş!” deyip gülüyor. “Tabii. Üretmeye devam ediyor. Bense 93 yaşındayım! 93!” Söylemediği bir üstelik üretmeyen ile başı önüne düşüyor iç geçirirken.

Ona üretilmişin, yaratılmışın kıymetini bilmenin biricikliğini bir ayna olup göstermenin yolunu bulamamak yine kursağımda kalmış, damağımda tatlı-buruk bir tatla ayrıldım yanından.