SEKİZİNCİ CADDE'YE SELAMLAR

Pan Kitabevinde uğradığımda Işık hanım ile Ferruh beye daha merhaba demeden raflardakine yöneliyorum. Müzisyen anlatılarına. En olmadık zamanlarda gözlerimi ışıldatan bunlar.

Morton Feldman’ın yazılarından derlenen Sekizinci Cadde'ye Selamlar’ı da öyle kapıp bağrıma bastım, yutarcasına okuyup bitirdim.

Morton Feldman’ı tanımamanın zerrece önemi yoktu. Besteci (üstelik çağdaş) olması, müzik üzerine kafa yorup ruh aşındırması yeterliydi.

Teknik dile gelince, müzik teorisini en temel kavramlarının ak büyü gibi gelmeyeceği kadar söker oldum, devam da edeceğim. Ama yabancısı olmadığım tek kavram olmasa bile müzisyenlerin dünyasına açlık ve açıklık duyuyorum. Başka bir yaşamda ikamet etmek isteyeceğim bir alem orası. Kim bilir, belki bu hayatta varlığımın ışık almaz derinliklerinde o tarafa işlek bir geçidin bulunduğu bir alem. Yoksa bu iştahı başka nasıl açıklarsın?

Tuhaf bir iştah bu. Ona bakarsan tutkulu bir dinleyici olmalıyım. Değilim. Tersine, günler, haftalarca müziksiz yaşayabilirim. Yapılı müziklere lekesiz bir açıklıkla yaklaşsam da gündelik soframın ekmeği bu değil.

Ya ne?

Müzik fikri belki. Uygulamalarından bağımsız ama bağımsızlığı üzerimdeki etkisini, çoğaltıcılığını zerrece azaltmayan bir soyutlama.

Ve zaten benim için her şeyin müzik olması. Biçimin, ışığın, rengin, örüntülerin. Duyusal izlenimlerin. Sessizliğe kadar her şeyin. Bu da içimi tıka basa müzik yapıyor -sırf ses olsun diye müzik dinleyenlerin yanında bunalırım. Onlar sese kaçar, ben sesten o vakit.

Feldman’ın yazılarında aradığımdan fazlasını buldum. 20. yy’ın ve New York’un göbeğinden sanat çevresine ilişkin notlar. Ama daha da önce onun ressamlardan (Jackson Pollock’tan Rembrandt’a, en yakın dostu Philip Guston’dan Matisse’e), eski Anadolu, Yörük halılarına (evet!) Görsel olandan bu kadar etkilenmesi (belli ki hayat onun için de ifade aracı ne olursa olsun müzik imiş), görselliği yol gösterici, somut bir metafor olarak kullanması çarpıcı.

Ve heyecanı! Ruhumun ışık almayan derinliklerinden göbeğime, yüreğime kadar her katmanda nasıl da aşina olduğum o ateş.

Kitap bana da bir müzisyenden selamlar oldu.

___

Sekizinci Cadde'ye Selamlar, Morton Feldman’ın Yazıları, derleyen B.H. Friedman, çeviren Duygu Dölek, Lemis Yayın, 2017