DISTRICT 6

Ünlü semtle aynı adı taşıyan müze, Apartheid’ın ne menem bir işleyiş olduğuna ışık tutuyor, insan, gündelik hayat ölçeğine getiriyor. Şehrin epeyce bir alanına yayılan bu mahalle, orta alt sınıf sakinlerinin olanca etnik, kültürel çeşitliliği içinde kendi geleneğini oluşturmuş, köklenmiş, cemaat dokusuyla şehre de önemli çehrelerinden birini vermişken Apartheid yönetiminin burayı siyah ve renklilerden ayıklama kararı 70’lerin ortasında eyleme dökülmüş. Yaşayanları belirlenmiş başka yerlere sürmüş, evlerin, dükkanların, çarşı pazarın arasında buldozerlerle girmişler. Yıkım elbette bununla kalmayarak Cape Townluluk algısını da derinden yaralamış.

Müzede bir vakitlerin District Six’inde yaşayanların kurtarabildiklerinden bağışladıkları var. Sokak tabelaları, nesneler, fotograflar.. Zemini boyunca da semtin önceki halinin krokisi. Eski sakinleri yavaş yavaş dönüyormuş. Ama acı ile öfke öyle bir kuşakta yatışacak gibi değil.

İlk siyah başpiskopos, Nobel Ödüllü Desmond Tutu’nun “Bağışlama olmaksızın gelecek, hatırlama olmaksızın da bağışlama olamaz” felsefesinin hayata geçirilmesi olmuş bu müze. Kuruluşu, pek çok öfkeli yüreğe yeni bir anlam, yön sunmuş.

Dükkanında kitapları karıştırırken buraya bakan altmış yaşlarındaki adam, bir tanesini gösterip bunu da ben yazdım, dedi. Üç kuşak District Six’li Müslüman bir ailedenmiş. Noor Ebrahim. Sürgünü yaşamış. Kitabında bunu ve oradaki yaşamı anlatmış.

Bamtelime dokunan bir anekdot: Yıkılan evlerinde beslediği elli güvercini yeni evlerine getirmiş. Bir süre sonra uçurmaya karar vermiş. Bir kısmının geri dönmeyeceğini hesaba katıyormuş ama kalanlarla güvercin uçurmaya devam edecekmiş. Hiçbiri dönmemiş. Ertesi sabah, her zamanki gibi evinin yıkıntıları önünden geçip işe giderken bütün kuşların orada olduğunu görmüş. Yaklaştığında kaçmamışlar. “Ama gözleri ‘neresi şimdi bizim evimiz?’ diye sorar gibiydi?”

District Six’in büyük kısmı ot bürümüş boş arazi olarak bırakılmış. Yenen herze yöneticiler için içinden çıkılmaz idari, yasal güçlükler oluşturmakla kalmıyor, kökenlerine sahip çıkanlar buraların rant kaynağı haline getirilmesine kararlılıkla karşı çıkıyorlarmış.

İbret verici bir kentsel dönüşüm hikayesi.


(Arkası yarın)

.